Tümosan Traktör Halka Arz Ediliyor...

Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (TÜMOSAN) 1975 yılında motor tahrik ve aktarma organları ve benzeri teçhizatı üretmek amacıyla kurulmuş,ancak faaliyetlerini dizel motor ve traktör üretiminde yoğunlaştırmıştır.Türkiye'nin ilk dizel motor üreticisi olma özelliğini taşıyan TÜMOSAN,aynı marka ile üretilen traktörlere dizel motor sağlaması yanında TÜRK TRAKTÖR ve OTOYOL için de uzun yıllar dizel motor üretimi gerçekleştirmiştir.Müşterinin tüm beklentilerine cevap verecek kaliteli üretim ve mükemmele ulaşmak için sürekli değişim TÜMOSAN çalışanlarının ortak hedefidir.

Motor tahrik ve aktarma organları ve benzeri teçhizatı imal etmek amacıyla Bakanlar Kurulunun 05 Aralık 1975 tarih ve 75/10905 sayılı kararı ile,merkezi Ankara'da olmak üzere Makine ve Kimya Endüstri Kurumu (MKEK), Türkiye Zirai Donatım Kurumu (TZDK), Şekerbank, Türkiye Denizcilik Bankası ve Devlet Sanayi ve İşçi Yatırım Bankasının iştirakiyle, 23 Haziran 1976 tarihinde 100 Milyon TL sermaye ile Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (TÜMOSAN), Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuştur. Kurulan şirket Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) niteliğindedir.
 

MKEK'na ait hisseler 13 Kasım 1984 tarihinde 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname(KHK) ile kurulan Ağır Sanayi ve Otomotiv Kurumuna (ASOK) devredilmiş,Yüksek Planlama Kurulunun 18 Nisan 1990 tarihli kararı doğrultusunda ve 233 Sayılı KHK'si hükümlerine istinaden bu kez ASOK hisseleri tekrar MKEK'na devredilmiştir.

Şirketin merkezi kuruluşta Ankara'da iken, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunun 12 Eylül 1984 tarih ve 157 sayılı Kararı ile şirketin merkezinin Konya olacağı belirtilmiş ve şirket merkezi fiilen 19 Eylül 1985 tarihinde Konya'ya nakledilmiştir.

Kuruluş ile birlikte 5 proje ele alınmış ve aşağıda adları geçen firmalarla lisans, mühendislik, ikmal, pazarlama ve eğitim anlaşmaları yapılmıştır:

• Traktör Projesi: FIAT TRATTORI-İTALYA
• Dizel Motorları Projesi: FIAT TRATTORI-İTALYA
• Hafif Hizmet Dizel Motorları Projesi: MITSUBISHI-JAPONYA
• Kamyon ve Ağır Kamyon Motorları Projesi: DAIMLER BENZ ALMANYA,VOLVO-İSVEÇ
• Aktarma Organları Projesi: ZAHRADFABRIK (ZDF)-ALMANYA

TÜMOSAN tarafından ele alınan kamyon ve ağır kamyon dizel motorları projelerinin yürütülmesi 5 Nisan 1979 tarihinde kurulan ve sermayesinin % 82.8'i TÜMOSAN'a ait olan Aksaray Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş.(AKMOSAN)'ne devredilmiştir.Ancak 18 Haziran 1984 tarih ve 18435 Sayılı Resmi gazetede yer alan "Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında 233 Sayılı Kanun hükmünde kararname"ile AKMOSAN, ASOK'a bağlanmıştır.

Ağır Kamyon Dizel Motorları Projesi için İsveç VOLVO Firmasına lisans sözleşmesi bedeli olarak 4 Milyon İsveç Kronundan 2.4 Milyon İsveç Kronu ödenmiştir. Bu proje daha sonra BMC Firmasına devredildiğinden alacaklar tahsil edilmiştir.

Aksaray'da yapımı üstlenilen 2 tip minibüs, midibüs ve pikap hafif dizel motorları ile ilgili olarak Japon MITSUBUSHI Firması ile lisans anlaşması yapılmış, anlaşma bedeli olan 300 Milyon Yen karşılığı 95.950.000 Yen ödenmiş, projenin yatırımı devletçe durdurulduğundan diğer ödemeler yapılmamıştır. 25.000 m2 kapalı sahası olan fabrika tesisleri inşaatı karkas halinde tamamlanmadan bırakılmıştır.

Aktarma Organları Projesi için ise Alman ZF Firması ile lisans sözleşmesi imzalanmış olup sözleşme bedelinin tamamı olan 5.525.000 Alman Markı firmaya ödenmiştir. Konya'da 20.000 m2 kapalı sahası olan fabrika binasının inşaatı karkas halinde tamamlanmadan bırakılmıştır.
Traktör ve dizel motorları projeleri için İtalyan FIAT Firması ile 7 Nisan 1977 tarihinde yapılan lisans anlaşması gereği TÜMOSAN 49-142 BG aralığında 3, 4 ve 6 silindirli dizel motor ve 8 tip traktör lisansına sahip olmuştur. Motor projesinin 1978 yılında yatırım programına girmesine ve motorun tamamına yakın bölümünün yerli olarak üretiminin amaçlanmasına rağmen, motor montaj ve test atölyesi 1981 yılında, motor bloğu, silindir kafası ana yatak kep imalat hatları yatırımı 1987 yılında tamamlanabilmiştir. Krank mili, biyel kolu ve kam mili gibi motorun diğer ana elemanlarının imalat hatları yatırımları gerçekleştirilememiştir.

Traktör üretimi kapsamında, traktör montaj atölyesi Aralık 1983'te, dişli kutusu, ön dingil mesnedi,arka kapak, aks kovanı ve transmisyon kutusu imalat hatlarından oluşan traktör mekanik atölyesi ise Nisan 1986'da faaliyete geçirilebilmiştir. 1987 ve 1992 yılları arasında traktör üretimine ara verilmiş, 1993 yılından itibaren yeniden başlanmıştır.

FIAT Firması ile Lisans Anlaşması Ağustos 1988 yılında sona ermiş ve anlaşma gereği TÜMOSAN kazandığı tecrübeler doğrultusunda kendi markası ile dizel motor ve traktör imalatına devam etmiştir.

Şirket 18 Ağustos 1998 tarihinde özelleştirme kapsam ve programına alınmış, MKEK'na ait şirket hisseleri Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmiş ve bir yıl içerisinde özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasına karar verilmiştir.

Şirketin 24 Nisan 2000 tarihinde yapılan ihalesine 4 firma katılmış, ihale sonucunda Anadolu Ortak Girişim Grubu birinci sırada ve Konya Selçuklu Ortak Girişim Grubu ikinci sırada yer almıştır. İhale sonucunda alıcı olarak belirlenen girişimcilere sırası ile yöneltilen satış sözleşmesinin belirlenen sürelerde imzalanmaması nedeniyle teminatları irat kaydedilmiş ve ihale olumlu olarak sonuçlandırılamamıştır.

İhale sonrasında faaliyetlerine kısıtlı olarak devem eden TÜMOSAN , 7 Şubat 2003 tarihinde Sümer Holding'e bağlanmıştır.

Özelleştirilmesi amacıyla ikinci kez ihaleye 2004 tarihinde çıkılmış ve TÜMOSAN varlık satışı ile ALÇELİK Çelik Yapı İnşaat San ve Tic A.Ş. tarafından satın alınmış ve 1 Temmuz 2004 tarihinde devir teslim işlemi tamamlanmıştır.